اهميت و ارزش واقعي پروتئين ها و اسيد آمينه ها در پرورش اندام بر کمتر مربي و کمتر ورزشکاري پوشيده است اما از اين حقيقت نيز نمي توان گذشت که بسياري از مربيان و ورزشکاران رشته هاي قدرتي تنها از اهميت کلي اين درشت مغذي و اجزاي سازنده آنها در پرورش دادن عضلات آگاه بوده و اطلاع چنداني از جزئيات کار ندارند. اين در حالي است که داشتن اطلاعات کافي و کامل در مورد نحوه هضم و جذب و عملکرد پروتئين و اجزاي سازنده آنها که اسيد آمينه ها باشند بسيار مهم بوده و از اصول کار مربيگري است.

اسيد آمينه ها را مي توان بلوک ها و واحدهاي سازنده عضلات و همچنين پروتئين دانست. تمام پروسه ها و روندهايي که در پيشرفت هاي ورزشي ورزشکاران رشته هاي قدرتي نقش مهمي را ايفا مي کنند از جمله: فرايند ريکاوري، رشد حجم عضلاني، افزايش قدرت بدني، توليد و ترشح هورمون هاي طبيعي در بدن و غيره غيره و حتي فرايند با ارزش و مهم چربي سوزي و کارکرد طبيعي و نرمال مغز به نحوي با اين دسته از مواد غذايي ارتباطي تنگاتنگ دارند.
به دليل اينکه در مورد اسيد آمينه ها مقاله مفصلي در اين سايت عرضه شده است در اين مقاله از پرداختن به مفاهيم ابتدايي و تعاريف خودداري کرده و اطلاعات منتشر نشده و مفيد در مورد اين دسته از مواد غذايي را از نظر خواننگان مي گذرانيم.
اسيد آمينه هاي موجود در بدن آدمي را بر طبق طبقه بندي پذيرفته شده و رايجي که در مورد اين دسته از مواد غذايي انجام شده است مي توان به سه گروه ضروري، مشروط و غير ضروري تقسيم بندي کرد. اسيد آمينه هاي ضروري که با علامت اختصاري IAA نيز نشان داده مي شوند به دسته اي از اسيد آمينه ها گفته مي شود که بدن به خودي خود قادر به تهيه آن نبوده و حتما بايد در رژيم روزانه غذايي انسان دريافت شود.
اما انواع غير ضروري اين دسته از مواد غذايي نيز با علامت اختصاري DAA خوانده مي شوند. اين دسته از اسيد آمينه ها در درون خود بدن به راحتي ساخته شده و بدن نياز چنداني به دريافت آنها از منابع خارجي از قبيل تغذيه ندارد.
عليرغم اينکه بدن به راحتي مي تواند نمونه هايي از اسيد آمينه ها را ساخته و در اختيار اندام هاي مصرف کننده اين مواد قرار دهد اما بايد به اين نکته نيز توجه داشت که رژيم متعادلي که در برگيرنده درصد قابل توجهي از اسيد آمينه هاي ضروري و حتي غير ضروري بوده و در زمان مناسبي در طول روز نيز مصرف شود زمينه را براي رشد عضلات فراهم تر مي کند.
آنچه که در مورد مصرف پروتئين در اغلب موارد مورد توجه ورزشکاران و مربيان رشته هاي قدرتي قرار مي گيرد کميت بوده و اين افراد در اغلب موارد از کيفيت پروتئين مصرفي و يا تجويزي خود غافل مي شوند. در انتخاب مکمل يا منبع پروتئين طبيعي حيواني و حتي گياهي همواره بايد به محتويات و اسيد آمينه هاي موجود در ساختمان و در فرمول آن توجه داشت.
اگرچه بدن ما توان ساختن و تهيه اسيد آمينه هاي غير ضروري را دراراست اما در شرايطي که پرداختن به تمرينات شديد و سنگين روزانه نياز بدن به انواع اسيد آمينه ها را چندين برابر کرده است ديگر مقادير توليد شده در بدن براي تامين نياز بدن به اسيد آمينه هاي غير ضروري نيز کفايت نکرده و بدن براي پيشرفت هاي ورزشي نياز به حمايت تغذيه پيدا مي کند.
شايد موثرترين روش براي تامين نياز بدن به اسيد آمينه هاي ضروري و غير ضروري مصرف غذاهاي با کيفيت در طول روز باشد. از غذاهاي مطلوب و مناسب براي تامين نياز بدن به اسيد آمينه هاي مي توان به گوشت خالص و بدون چربي و ديگر فرآورده هاي گوشتي خالص و عاري از چربي اشاره کرد. البته اين گفته به اين معني نيست که تمام منابع گياهي عاري از پروتئين و اسيد آمينه هستند. در بين منابع غذايي گياهي نيز مواردي را مي توان يافت که از نظر پروتئين و اسيد آمينه در سطح قابل قبولي باشند.
کساني که ورزش پرورش اندام را به صورتي حرفه اي دنبال مي کنند براي اطمينان از تامين شدن کامل نياز بدن به پروتئين و اسيد آمينه ها علاوه بر مواد غذايي طبيعي بايد از پودرهاي مکمل مناسب و قابل اطمينان نيز استفاده کنند.
در مصرف پروتئين و منابع پروتئيني بيش از آنکه کميت حرف اول را بزند کيفيت است که اهميت دارد. بالا بودن درصد پروتئين مواد طبيعي غذايي و يا مکمل ها الزماً به اين معني نيست که اين منابع براي پيشرفت هاي ورزشي فرد مناسب تر باشد. در مصرف پروتئين به اين مهم نيز بايد توجه داشت که اصولاً چند درصد از پروتئيني که مصرف مي کنيم جذب بدن شده و در فرايند واقعي عضله سازي شرکت مي کند.
سرعت جذب اسيد آمينه هاي مختلف و همچينين فرم هاي مختلف از اين اسيد آمينه ها باهم تفاوت هايي دارند. آمينو اسيد در صورتي که به صورت خالص و در فرم آزاد که بعداً در مورد آن صحبت خواهيم کرد مصرف شود تنها 15 دقيقه پس از مصرف مي تواند منجر به افزايش سطح سرمي آن ماده در خون شود اين در حالي است که فرم هاي ترکيبي اين دسته از مواد غذايي که در اين مقاله نيز به آنها خواهيم پرداخت اثرات و خواصي متفاوت با فرم هاي خالص و آزاد خواهند داشت.
اسيد آمينه هاي مختلف نيز از نظر سرعت ورود به خون و جذب با يکديگر تفاوت دارند. اسيد آمينه هاي شاخه اي که گفته مي شود مصرف آن قبل و بعد از تمرين و يا حتي در حين تمرين نيز مناسب خواهد بود سرعت جذب بالايي داشته و مصرف آن نيز با کم شدن خستگي جسمي و روحي و با افزايش آني و فوري سطح انرژي در بدن همراه مي شود.
اسيد آمينه ها و رشد عضلاني
رشد عضلاني اتفاق نمي افتد مگر در شرايطي که فاکتورهاي لازم براي اين رشد را در اختيار بدن قرار دهيد. از اين فاکتورها مي توان به تمرين، هورمون ها نظير هورمون رشد، انسولين، تسوسترون و هورمون هاي تيروئيد، مواد غذايي و غيره اشاره کرد که برخي از آنها به طور طبيعي در بدن يافت شده و برخي ديگر را نيز بايد براي بدن فراهم نمود.
مهندسي تغذيه در طول چند دهه اخير رشد و پيشرفت هاي بسيار خوبي را تجربه کرده و همين مسئله نيز زمينه را براي رسيدن ورزشکاران به موفقيت هاي ورزشي راضي کننده و مطلوب فراهم تر کرده است. صنعت مکمل سازي نيز که در وحله اول براي پر کردن جيب مالکين اين کمپاني ها و در وحله دوم نيز براي جلب رضايت مشتريان و ورزشکاران فعاليت مي کند هم در اين ميان با بهره گيري از متدهاي نوين مهندسي تغذيه و با تلفيق کردن صنعت و تغذيه، امروزه موفق به تهيه و ساخت انبوه مکمل هاي غذايي قابل اطمينان و قابل اعتمادي شده اند که مشکلات و موانع موجود بر سر راه تغذيه ورزشي را تا حدود زيادي از بين برده است.
امروزه نمونه هاي خالصي از اسيد آمينه ها به صورت مکمل تهيه و عرضه شده و ورزشکاران را در تامين نياز روزانه خود به اين دسته از مواد غذايي ياري مي دهد.
ورزشکاران حتما از اين مسئله اطلاع کامل دارند که براي تجربه کردن پيشرفت واقعي در پرورش اندام بايد بلافاصله پس از تمرين نياز بدن به انرژي و مواد غذايي از جمله اسيد آمينه ها را به نحو مطلوبي پاسخ داد.
مصرف حجم عظيمي از مواد غذايي به منظور تامين نياز بدن به انرژي و اسيد آمينه ها در اين وعده غذايي عملاً ناممکن بوده و گذشته از اين مواد غذايي طبيعي نيز قدرت و قابليت جبران فوري و آني انرژي از دست رفته و مواد غذايي مورد نياز سلول ها را ندارند. ارزش واقعي مکمل هاي غذايي و مخصوصاً مکمل هاي حاوي اسيد آمينه ها در اين مرحله به روشني هويدا مي شود.
ورزشکاران با استفاده از مکمل هاي حاوي اسيد آمينه ها که در شکل ها و در فرم هاي مختلف نيز تهيه شده و با اسامي مختلف نيز در بازار عرضه مي شوند مي توانند نياز بدن به اسيد آمينه ها که پس از اتمام تمرين روزانه نيز به بالا ترين حد خود مي رسد را به خوبي تامين کرده و خود را در مسير صحيح پيشرفت هاي ورزشي به پيش ببرند.
البته بايد يادآوري کرد که در وعده غذايي پس از تمرين به همراه اسيد آمينه ها حتما بايد از قندهاي ساده نيز براي افزودن بر ميزان انسولين توليد و ترشح شده در بدن استفاده کرد. افزايش ترشح طبيعي انسولين در اين مقطع زماني براي هدايت کردن هر چه سريع تر قندها و اسيدهاي آمينه به درون سلول ها و مخصوصا سلول هاي عضلاني از ارزش و از اهميت بسيار بالايي برخوردار است.
توليد کنندگان مکمل ها که با دانش روز نيز گام بر مي دارند امروزه نمونه هاي هيدروليزه مکمل هاي پروتئيني را تهيه کرده و وارد بازار کرده اند. پروتئين و اسيد آمينه هاي خالص جداي اينکه قيمتي به نسبت بالاتر داشته و همچنين در فرايند جذب نيز سهم عمده اي از آنها تلف شده و بلا استفاده از بدن دفع مي شدند که مکمل سازان براي رفع اين نواقص نمونه هاي هيدروليزه را وارد بازار کرده اند. هدروليزه بودن مکمل به اين معني است که کمپاني سازنده محصول مورد نظر را به شکلي تهيه و توليد کرده است تا بدن در هضم و جذب آن با مشکل خاصي روبرو نشود.
اسيد آمينه ها اصولا در کبد آدمي متابوليزه شده و هضم مي شوند. اما بايد به اين مهم نيز توجه داشت که کبد آدمي در آن واحد گنجايش و ظرفيت پردازش مقدار محدودي از اسيد آمينه را داشته و در برخي موارد که فرد نياز فوري به مقدار زيادي از اسيد آمينه داشته و زمان نيز بر عليه او وارد عمل شده است اين سيستم ديگر پاسخ گوي نياز وي به اسيد آمينه ها نمي شود.
مهندسي تغذيه در ايران همانگونه که از شواهد و قراين بر مي آيد تنها در از بر کردن تئوري هاي از رده خارج و به درد نخور چند ده و حتي چند صد سال قبل آمريکا و امثالهم تعبير شده و در زمينه عملي و کاربردي حرف چنداني براي گفتن نداشته است اما امروزه در سطح جهاني از روش هاي مهندسي تغذيه استفاده شده و موفق به تهيه اسيد آمينه هاي مکملي شده اند که به اسيد آمينه هاي مستقيم معروف شده است.
اين نوع ويژه از اسيد آمينه ها بي آنکه نيازي به متابوليزه شدن در کبد و ايستادن در صف طولاني پردازش در کبد داشته باشند مستقيما وارد خون شده و به عضلات حمل مي شوند. بر روي مکمل هاي حاوي اين دسته از اسيد آمينه هاي عبارت Directed amino acidsحک شده است.
در سال 1990 و زماني که اين تئوري در جهان سر و صدا کرد و شناخته شد تيم ملي وزنه برداري بلغارستان از توليداتي که بر اساس اين تئوري تهيه مي شدند استفاده کرد و نتايج مطلوبي را نيز کسب کرد. سپس قهرمانان پاورليفتينگ پرورش اندام نيز آن را امتحان کرده و ارزش بالاي آن در پرورش اندام و وزنه برداري قدرتي را تاييد کردند.
آمينو اسيد و انرژي
عليرغم اينکه در پرورش اندام ايران ورزشکار و يا مربي و يا مشاوري را نمي توان يافت که کم از علامه و دانشمند باشد اما اطلاعات عمومي در مورد اصول انقباض عضلاني و در مورد انرژي و ارتباط آن با قدرت انقباض عضلاني در بين ورزشکاران و مربيان رشته هاي قدرتي لااقل در ايران در حد نگران کننده و تاسف باري پايين است.
زماني که بدن و عضلات را با پرداختن به تمرينات سنگين و مداوم به خسته مي کنيد انرژي بسيار زيادي را از دست مي دهيد. بدن شما انرژي مورد نياز براي انقباضات عضلاني را از طريق سوزاندن مواد غذايي تهيه مي کند اما بر خلاف آنچه که عموم تصور مي کنند بدن شما تمام انرژي مورد نياز خود را از سوزاندن قندها به دست نمي آورد.
شما ورزشکاران بدون آنکه خود بدانيد سهم عمده اي از انرژي مورد نياز خود را از طريق سوزاندن ديگر مواد غذايي به جز قندها تامين مي کنيد. زماني که عضلات را با انقباض درگير مي کنيد عضلات شما در طي ثانيه هاي اول انقباض انرژي مورد نياز خود را از طريق سوزاندن ATP موجود در داخل عضلات به دست مي آورد. ماده اي که مسئول احياي ذخاير تهي شده ATP در بدن مي باشد فرمي از همان ماده اي است که شما آن را با نام کراتين مي شناسيد. کراتين فسفات در اصل از سه نوع اسيد آمينه توليد و تهيه شده است: آرژي نين، متيونين و گليسين.
ورزشکاراين که با شدت هاي بالا تمرين مي کنند براي احياي فوري ذخاير تهي شده انرژي، ATP و کراتين فسفات موجود در عضلات ناگزير از تامين کامل نياز بدن به اين سه اسيد آمينه معروف و شناخته شده هستند. اين سه اسيد آمينه به طور طبيعي در غذاهايي که در طول روز مي خوريم وجود دارند اما ناگفته نماند که تامين نيازهاي آني بدن نسبت به اين اسيد آمينه ها از طريق رژيم روزانه و از طريق غذاهاي طبيعي عملا امکان پذير نبوده و زمان بسيار زيادي را طلب مي کند.
غذا و محتويات آن قبل از اينکه وارد جريان خون شده و به عضلات حمل شود بايد ابتدا مرحله زمان بر هضم و جذب را پشت سر گذاشته و سپس نيز در کبد و ديگر ارگان هاي بدن پردازش شود. اين در حالي است که بدن و عضلات ورزشکاران رشته هاي قدرتي که مدام در جدال با وزنه هاي سنگين در تقلا هستند زمان کافي براي چشم انتظار بودن نداشته و در بسياري از موارد نيز نياز فوري و آني به مواد غذايي و از جمله اسيد آمينه ها دارند.
مصرف مکمل هاي حاوي اسيد آمينه به تنهايي و يا به همراه مکمل هاي حاوي کراتين در اين مرحله از کار واقعاً معجزه خواهد کرد.
آمينو اسيد ها و فرايند چربي سوزي
در جريان فرايند و پروسه چربي سوزي دو مرحله مهم وجود دارد که شرط لازم براي سوختن چربي ها بوده و بايد در بدن اتفاق بيافتد: اول اينکه متابوليسم و جابجايي چربي در بدن بايد افزايش يابد و دوم اينکه چربي ها بايد از نقاطي همانند پهلوها و يا زير پوست و ديگر نقاطي که در آن نقاط ذخيره شده اند حمل شده، در داخل سلول ها و در محل هايي موسوم به خانه هاي قدرت که به نوعي از آن به نام ميتوکندري نيز ياد مي شود به انرژي تبديل شده و در بدن مصرف شوند.
گفته مي شود که برخي از مواد طبيعي بدن را در تبديل شدن چربي به انرژي ياري مي کند. از اين دسته از مواد طبيعي مي توان به ليپوتروپيک هايي نظير: کولين، اينوسيتول و اسيد آمينه ضروري متيونين اشاره کرد که وجود مقادير کافي از اين مواد در بدن مي تواند فرايند چربي سوزي را به نحو مطلوبي تشديد و تقويت کند.
اکثريت قريب به اتفاق ورزشکاران رشته هاي قدرتي و مخصوصا ورزشکاران رشته هاي پرورش اندام کار از افدرين و يا اخيراً نيز از داوهاي شيميايي نظير کلن بوترول و غيره براي آب کردن چربي هاي زايد بدن خود استفاده کرده و در اغلب موارد نيز مشاوران و مراکز لاغري تضميني و نيمه تضميني از چربي سوزهاي نه چندان بي عارضه براي لاغرتر کردن زنان و مردان متقاضي خدمات لاغري استفاده کرده و در کنار نتايج چشمگير چربي سوزي اين قبيل ترکيبات عوارض شديد و کشنده اي را نيز به جان مي خرند و به مشتريان خود هديه مي کنند. اين در حالي است که با استفاده از غذاهاي طبيعي و بي عارضه نيز به راحتي و به آساني مي توان فرايند چربي سوزي را تشديد کرد.
به حداقل رساندن کاتابوليسم
بدن آدمي به طور طبيعي و ذاتي قدرت و استعداد بسيار خوبي براي شکستن پروتئين موجود در بافت هاي عضلاني را داشته و در صورت لزوم مي تواند با تجزيه کردن عضلات انرژي مورد نياز خود را از اين راه تامين کند.
اين پديده که در اصطلاح علمي به کاتابوليسم نيز معروف شده است معمولا با درد و کوچک شدن عضلات و با کم شدن محسوس قدرت بدني همراه است.
پديده مخرب و ناگوار کاتابوليسم که در اصل دشمن شماره يک و قسم خورده پيشرفت هاي ورزشي ورزشکاران نيز به شمار مي رود در حقيقت قسمتي از پروسه اي است که در اصطلاح علمي به gluconeogenosis معروف است.
Gluconeogenosis به فرايندي اطلاق مي گردد که در طي آن فرايند، بدن شما انرژي مورد نياز خود را از منابعي به غير از قندها تهيه مي کند. شايد مهم ترين و قابل توجه ترين بخش از اين واکنش براي ورزشکاران چرخه گلوکوز – آلانين باشد. واکنشي که در طي آن سهمي از اسيد آمينه هاي شاخه اي در يک حرکت استراتژيک به آمينو اسيد آلانين تبديل شده و پس از حمل شدن به کبد به گلوکز تبديل مي شود.
در صورتي که شما از مکمل هاي حاوي اسيد آمينه هاي شاخه اي استفاده کرده و نياز بدن به اين دسته از اسيد آمينه را برطرف کنيد بدن شما ديگر براي تامين انرژي مورد نياز خود نيازي به شکستن پروتئين موجود در عضلات خود نخواهد داشت. تحقيقات نشان داده است که مصرف مکمل هاي حاوي اسيد آمينه هاي شاخه اي (در حدود 4 گرم) در حين تمرين و يا پس از آن به عضلات شما را به خوبي از خطر تجزيه شدن در امان نگه خواهد داشت.
آرژي نين نيز اسيد آمينه اي است که مصرف آن در کنار اسيد آمينه هاي شاخه اي مي تواند در نهايت کمک زيادي به پيشرفت هاي ورزشکاران رشته هاي قدرتي کند. گفته مي شود که مصرف اين اسيد آمينه و تامين نياز بدن نسبت به آن مي تواند تاثير مهم و انکار ناپذيري در افزايش ترشح و توليد هورمون رشد در بدن آدمي داشته باشد. اين نوع از افزايش ترشح طبيعي هورمون رشد در بدن بي عارضه بوده و بر خلاف مصرف نمونه هاي خارجي و تزريفي آن که تاثيرات مخرب و عوارض ناگواري را براي انسان به ارمغان مي آورد کاملا سالم بوده و پيامد منفي را به دنبال نداشته است.
اسيد آمينه ها؛ فرم آزاد، دي و تري پپتيدها
ساليان سال بود که فرم هاي مختلف از اسيد آمينه ها موضوعي گيج کننده و مبهم در مباحث تغذيه ورزشي بود. دي و تري پپتيد بدين معني است که دو يا سه مولکول اسيد آمينه به هم اتصال يافته و با هم پيوند شيميايي برقرار کرده اند. اين در حالي است که فرم آزاد اسيد آمينه به اين معني است که مولکول هاي اسيد آمينه ها پيوندي با يکديگر نداشته و کاملا مستقل از هم هستند.
فرم آزاد اسيد هاي آمينه بهتر و راحت تر جذب بدن شده و بلافاصله پس از جذب شدن از طريق روده کوچک وارد خون مي شوند.
بسياري از ورزشکاران و حتي مربيان اعتقاد دارند که مصرف پودرهاي پروتئيني نظير وي و غيره تمام نيازهاي ورزشکاران به اسيد آمينه ها را برطرف مي کند اين درحالي است که اين دسته از مکمل ها اصولا در ترکيب خود مقادير لازم از اين اسيد آمينه ها نداشته و اندکي از اسيد آمينه هاي موجود در ساختمان و فرمول آنها نيز در جريان هيدروليزه کردن مکمل از بين مي رود.
فاکتورهاي موثر بر سرعت و ميزان جذب اسيد آمينه ها
از فاکتورهاي موثر در ميزان و شدت جذب آمينو اسيدها مي توان به موارد زير اشاره کرد:
پختن مواد غذايي: اسيد آمينه ها کمابيش در برابر گرما و حرارت حساس بوده و آسيب پذير هستند اما حساسيت اسيدهاي آمينه مختلف در برابر گرما و حرارت نيز باهم يکسان نيست. آرژي نين اسيد آمينه اي است که در برابر گرما و حرارت مقاومت خوبي داشته و دماهاي بالا را به خوبي تحمل مي کند. اين در حالي است که کارني تين در برابر گرما مقاومت کمتري داشته و به سرعت تجزيه شده و از بين مي رود.
حرارت دادن اسيد آمينه هاي موجود در منابع طبيعي غذايي منجر به از بين رفتن رشته هاي طولاني حلزوني مانند پلي پپتيدي شده و سبب مي شود تا اسيد آمينه ها در جريان فرايند هضم به طور مستقيم و در سطح گسترده اي در معرض شيره ها و آنزيم هاي موجود در دستگاه گوارش انسان قرار بگيرند.
طبيعيت طبيعي غذا: اينکه منبع غذايي و يا مکمل مصرفي شما جامد، مايع، پودر و يا قرص بوده و يا چگونه فرآوري شده باشد نيز تاثير مهمي در سرعت و در قدرت جذب آن دارد.
وضعيت کارکرد سيستم گوارشي، سن، ژنتيک و احيانا بيماري و غيره
متابوليزه شدن در روده ها قبل از جذب: نظير آنچه که در مورد گلوتامين رخ مي دهد.
متابوليزه شدن در کبد قبل از ورود به خون: همچنانکه در مورد اکثريت قريب به اتفاق اسيد آمينه ها صدق مي کند.
نکته: براي تسهيل در جذب و براي تاثير بيشتر مکمل هاي حاوي اسيد آمينه ها آنها را با معده خالي مصرف کنيد.
در اين قسمت از مقاله انواع گوناگون از مکمل هاي پروتئيني و اسيد آمينه ها را مورد بررسي قرار داده و ويژگي ها و مزيت ها و احياناً معايب آنها را با هم مقايسه مي کنيم:
فرم آزاد
اين دسته از مواد و اسيد آمينه ها براي ورود به خون نيازي به پشت سر گذاشتن چرخه و روند طبيعي هضم ندارند. مقادير کم اين دسته از مواد به راحتي و به سرعت جذب و وارد خون مي شوند.
به دليل اينکه اين فرم از اسيد آمينه ها به سرعت جذب و وارد خون مي شوند به راحتي در دسترس عضلات قرار گرفته و شما را از گزند کاتابوليسم و تجزيه شدن پروتئين در عضلات در امان نگه مي دارد.
شايد عمده ترين معايب اين دسته و اين فرم از اسيد آمينه ها را بتوان گران قيمت بودن آن دانست.
از اين دسته مکمل ها مي توان به گلوتامين اشاره کرد که ورزشکاران رشته هاي قدرتي مي توانند روزانه 1 الي 5 وعده و در هر وعده نيز در حدود 3 الي 5 گرم از آن را مصرف کنند.
فرم هيدروليزه
اين فرم از مکمل ها اصولا سهل الهضم بوده و به سرعت نيز از سد دستگاه گوارش عبور مي کنند. اين نوع ويژه از مکمل ها نيز در ساختمان شيميايي خود زنجيره هاي بلندي دارند که بايد شکسته شوند. از اين دسته از مکمل ها مي توان به پروتئين وي اشاره کرد.
از مزاياي اين فرم از اسيد آمينه ها و يا پودرهاي پروتئيني مي توان به سرعت بالاي جذب و هضم آنها اشاره نمود.
از معايب اين فرم از مکمل ها نيز بايد به طولاني بودن زنجيره هاي آنها اشاره کرد که اين زنجيره هاي در جريان فرايند هضم و جذب بايد شکسته شوند.
براي تشديد فرايند عضله سازي مي توان روزانه 1 الي 3 وعده و در هر وعده نيز در حدود 20 الي 30 گرم از اين دسته از مکمل ها را استفاده نمود. لازم به ذکر است که کساني که از اختلالات دستگاه گوارش و از سوء هاضمه رنج برده و توانايي هضم طبيعي پروتئين ها را در خود نمي بينند مي توانند به راحتي از اين دسته از مکمل ها استفاده کنند.
فرم شاخه اي
اين فرم از اسيد آمينه ها در احياي ذخاير تهي شده گلوکز نقش داشته و انرژي مورد نياز عضلات براي انقباض را در اختيار عضلات قرار مي دهد.
از مشخصات و ويژگي هاي بارز اين فرم از اسيد آمينه ها مي توان به خواص آنتي کاتابوليسم آن اشاره کرد.
اين فرم از اسيد آمينه به نسبت گران قيمت بوده و دسترسي ارزان آن براي همه ورزشکاران امکان پذير نيست.
در فصل تمرينات سنگين و شديد روزانه 2 الي 5 وعده و در هر وعده نيز 4 الي 5 گرم از آن را مصرف کنيد. مصرف اين دسته از ترکيبات مخصوصا قبل و بعد از تمرين توصيه شده است.
گفته مي شود که مناسب ترين فرمول براي مصرف اين دسته از اسيد آمينه ها نسبت 2 : 1 : 1 ، لوسين: ايزولوسين و والين خواهد بود. اين در حالي است که مصرف لوسين بيشتر در وعده پس از تمرين نيز توصيه شده است.
فرم دي و تري پپتيد
اين فرم از آمينو اسيد در حقيقت دو يا سه مولکول آمينو اسيد است که با يکديگر پيوند برقرار کرده و به راحتي نيز هضم مي شوند. بسته به نوع مصرف، اين دسته از مکمل ها مي توانند موجب احتباس نيتروژن در بدن شوند.
از محسنات و نکات مثبت اين فرم از اسيد آمينه ها مي توان به کوتاه بودن زنجيره آنها اشاره کرد که اين امر نيز باعث شده است تا جذب و هضم آنها با مشکل چنداني همراه نباشد.
از معايب اين فرم از اسيد آمينه ها نيز مي توان به گران بودن و همچنين طعم و مزه نه چندان خوشايند آنها اشاره نمود.
اين دسته از اسيد آمينه ها معمولا در مکمل هاي پروتئين مرغوب و با کيفيت هيدروليزه شده يافت مي شود.
در اين قسمت از مقاله نيز تک تک اسيد آمينه هاي موجود در بدن آدمي را مورد بررسي قرار داده و تاثيرات آنها در بدن را مطالعه مي کنيم:

اسيد آمينه هاي ضروري

ايزولوسين
· اين اسيد آمينه نيز به دسته اسيد آمينه هاي شاخه اي تعلق دارد که عضلات به راحتي مي توانند آن را به عنوان منبع انرژي مورد استفاده قرار دهند.
· از اين مکمل مي توان براي پيشگيري و جلوگيري از به تحليل رفتن عضلات در شرايط دشوار از قبيل بيماري و غيره استفاده کرد.
· اين اسيد آمينه در تشکيل شدن هموگلوبين در بدن آدمي نقش مهمي را ايفا مي کند.

لوسين
· اين اسيد آمينه نيز اسيد آمينه اي شاخه اي است که به عنوان منبع انرژي مورد استفاده عضلات قرار مي گيرد.
· مصرف اين اسيد آمينه از تجزيه شدن پروتئين در عضلات به خوبي پيشگيري مي کند.
· اين اسيد آمينه در بهبود کارکرد سيستم عصبي موثر واقع شده و شدت درد در سيستم عصبي را به نحو مطلوبي کاهش مي دهد.
· مصرف مقادير کافي اين به سلامت و شادابي پوست کمک کرده و در ترميم استخوان هاي شکسته نيز موثر واقع مي شود.

والين
· اين اسيد آمينه نيز به دسته اسيد آمينه هاي شاخه اي تعلق دارد.
· اين اسيد آمينه در کبد متابوليزه نمي شود و عضلات نيز به راحتي و مستقيما مي توانند از آن استفاده کنند.
· اين اسيد آمينه در بهبود کارکرد مغز و سيستم عصبي انسان نيز تاثير مهمي دارد.

هيستيدين
· اين ماده يکي از مهم ترين موادي است که در پوست آدمي وجود داشته و اشعه ماوراي بنفش را جذب مي کند.
· اين اسيد آمينه در توليد شدن گلبول هاي قرمز و سفيد خون موثر بوده و از همين رو نيز از آن در درمان بيماري کم خوني استفاده مي شود.
· از اين اسيد آمينه در درمان آلرژي و عوارض و پيامدهاي منفي آن در بدن از قبيل آبريزش دائمي بيني و غيره نيز استفاده مي شود.
ليزين
· اين اسيد آمينه خواص آنتي ويروس داشته و به همين علت نيز از آن در درمان بيماري تب خال استفاده شده است.
· ليزين، ويتامين C و ال کارني تين از جمله موادي هستند که امکان استفاده بهتر از سلول ها از اکسيژن را فراهم کرده و خستگي فرد در اثر پرداختن به تمرينات شديد بدني را به حداقل ممکن مي رسانند.
· اين اسيد آمينه در ساخته شدن کلاژن نقش مهمي را در بدن آدمي ايفا مي کند.
· اين اسيد آمينه در ساخته شدن بافت هاي پيوندي و استخواني نقش مهمي را در بدن ايفا مي کند.

متيونين
· اين اسيد آمينه را مي توان پيش ماده سيستين و کراتين دانست.
· اين اسيد آمينه با افزودن بر ميزان آنتي اکسيدان هاي موجود در بدن موجب کاهش کلسترول مضر خون مي شود.
· از اين اسيد آمينه در سم زدايي کبد و در حفظ سلامت کليه و کبد استفاده شده است.
فنيل افرين
· اين ماده را مي توان اصلي ترين پيش ماده تيروزين دانست.
· از اين اسيد آمينه براي افزايش خلاقيت، مهارت هاي يادگيري، تقويت حافظه و بهبود خلق و خو در آدمي نيز استفاده مي شود.
· در درمان برخي از افسردگي هاي رواني مي توان از اين اسيد آمينه استفاده کرد.
· بدن به کمک اين اسيد آمينه رشته هاي کلاژن را تهيه و توليد مي کند.
· از اين اسيد آمينه در کنترل اشتهاي کساني که قصد کم کردن از وزن و يا قصد کاستن از ميزان چربي زايد موجود در بدن خود را داشته باشند استفاده مي شود.

ترونين
· اين اسيد آمينه نيز نوعي اسيد آمينه مناسب براي سم زدايي بدن و کبد مي باشد.
· اين اسيد آمينه از توليد شدن چربي هاي زايد در بدن به خوبي جلوگيري مي کند.
· اين اسيد آمينه ماده اي لازم و ضروري براي ساخته شدن رشته هاي کلاژن در بدن مي باشد.
· کساني که از رژيم هاي گياه خواري تبعيت مي کنند معمولا از کمبود اين اسيد آمينه در بدن خود رنج مي برند.

تريپتوفان
· بدن براي تهيه انتقال دهنده هاي موجود و فعال در سيستم عصبي همانند سروتونين نياز به دريافت مقادير کافي اين اسيد آمينه در رژيم روزانه غذايي دارد.
· اين اسيد آمينه تاثير بسيار مطلوبي در افزايش ترشح هورمون رشد داشته است.
· فرم آزاد آن هنوز توليد و استحصال نشده است.
· براي دريافت اين اسيد آمينه تنها بايد بر منابع طبيعي غذايي متکي بود.

اسيدهاي آمينه مشروط

در مورد اين دسته از اسيد آمينه اشاره به مقدمه کوتاه را ضروري مي دانم. همانگونه که مي دانيد بدن براي تداوم بقا و براي رسيدن به پيشرفت هاي ورزشي نياز به دريافت اسيد آمينه هايي که دارد که به اين دسته از اسيد آمينه ها اسيد آمينه هاي ضروري مي گوييم. دسته اي از اسيد آمينه هم که انسان نيازي به دريافت آن از طريق تغذيه ندارد اسيد آمينه هاي غير ضروري خوانده مي شود. اما در اين بين اسيد آمينه هايي نيز وجود دارند که در شرايطي خاص مي توانند جزو اسيد آمينه هاي ضروري و در شرايط عادي نيز جزو اسيد آمينه هاي غير ضروري تقسيم بندي شوند. در اين قسمت از مقاله به شرح و بررسي اسيد آمينه هاي مشروط مي پردازيم:
آرژي نين
· اين اسيد آمينه تاثير مطلوبي در افزايش ترشح طبيعي هورمون انسولين، هورمون رشد و هورمون گلوکاگون دارد.
· تاثيرات موثر اين اسيد آمينه در بهبود جراحات، تشکيل و توليد شدن رشته هاي کلاژن، تقويت سيستم ايمني و ... نيز مشهود بوده است.
· اين اسيد آمينه را مي توان پيش ماده کراتين و گاما آمينو بوتيريک اسيد که نوعي ناقل سيستم عصبي است دانست.
· گفته مي شود که اين اسيد آمينه تاثير معني داري در افزايش تعداد اسپرم در مردان داشته است.

سيس تئين
· اين اسيد آمينه با کمک ال - سيترولين و ال - آسپارتيک اسيد مي تواند در سم زدايي بدن موثر واقع شود.
· کساني که از الکل و يا توتون، تنباکو و يا پيپ استفاده مي کنند از اين اسيد آمينه نيز براي کم کردن تاثيرات منفي سموم اين قبيل مواد شيميايي بر ارگان هاي حياتي بدن بهره مي گيرند.
· اين اسيد آمينه در بهبود عملکرد و فعاليت گلبول هاي سفيد خون نيز موثر واقع مي شود.

تيروزين
· اين اسيد آمينه را مي توان اصلي ترين پيش ماده ناقل عصبي دوپامين و نوراپي نفرين دانست.
· گفته مي شود که اين اسيد آمينه بدن را در تهيه و توليد هورمون رشد، هورمون هاي تيروئيد و ملانين که در رنگ دادن به پوست و موها نقش مهي را بازي مي کند ياري مي دهد.
· گفته مي شود که مصرف مقادير کافي اين اسيد آمينه در بهبود خلق و خوي انسان نيز مهم و تاثير گذار بوده است.

اسيد آمينه هاي غير ضروري

آلانين
· وجود مقادير کافي اين اسيد آمينه در سلامت بافت پيوندي اهميت فراوان دارد.
· اين اسيد آمينه را به نوعي مي توان کليدي ترين ماده تاثير گذار در چرخه آلانين- گلوکز دانست که امکان استفاده کردن از انرژي موجود در اسيد هاي آمينه را براي سلول هاي عضلاني فراهم مي کند.
· از اين اسيد آمينه در تقويت سيستم ايمني نيز استفاده هاي موفقي شده است.

آسپارتيک اسيد
· اين اسيد آمينه در تبديل شدن قند به انرژي نقش مهمي را ايفا مي کند.
· بدن به کمک اين اسيد آمينه ايمونوگلوبين و آنتي بادي مي سازد.
· اين اسيد آمينه آمونياک توليد شده در بدن را بي اثر کرده و به دفع آن از بدن کمک مي کند.

سيس تين
· بدن از اين اسيد آمينه در ساخت و توسعه بافت پيوندي استفاده مي کند.
· گفته مي شود که اين اسيد آمينه خواص آنتي اکسيدان قدرتمندي از خود نشان مي دهد.
· وجود مقادير کافي اين اسيد آمينه در بدن درد ناشي از التهاب اعضا را به حداقل ممکن مي رساند.
· وجود اين اسيد آمينه در بدن براي سلامت پوست و مو نيز ضروري است.

گلوتاميک اسيد
· اين اسيد آمينه را مي توان پيش ماده اصلي گلوتامين، پرولين، اورني تين و GABA دانست.
· گفته مي شود که اين اسيد منبع بسيار مهمي براي تامين انرژي مورد نياز عضلات است.
· وجود اين اسيد آمينه براي متابوليسم اسيدهاي آمينه ضروري است.

گلوتامين
· اين اسيد آمينه را مي توان فراوان ترين اسيد آمينه موجود در بدن دانست.
· اين اسيد آمينه در تقويت سيتم ايمني بدن نقش مهمي را ايفا مي کند.
· اين اسيد آمينه منبع قابل اطميناني از انرژي است که کليه و روده ها اکثر انرژي مورد نياز خود را از طريق شکستن آن به دست مي آورند.
· گفته مي شود که مغز مي تواند به عنوان سوخت و منبع انرژي از اين اسيد آمينه استفاده بکند. بنابراين مصرف اين اسيد آمينه در بهبود خلق و خو و در افزايش بهره هوشي افراد نيز موثر واقع خواهد شد.

گليسين
· بدن با استفاده از اين اسيد آمينه هموگلوبين و سيتوکروم مي سازد. سيتوکروم آنزيمي است که در فرايندها و در واکنش هاي منجر به آزاد سازي انرژي نقش مهمي ايفا مي کند.
· از اين اسيد آمينه در درمان افسردگي هاي نوع مانيک و حتي در درمان پرخاشگري نيز استفاده مي شود.
· از اين اسيد آمينه در مهار کردن اشتها و اشتياق افراد نسبت به خوردن شکر و شيريني نيز مي توان استفاده کرد.

اورني تين
· دزهاي بالاي اين اسيد آمينه در افزايش ترشح طبيعي هورمون رشد موثر واقع مي شود.
· از اين اسيد آمينه در بهبود عملکرد و کارکرد سيستم ايمني و کبد نيز مي توان استفاده کرد.
· وجود مقادير کافي اين اسيد آمينه در حفظ سلامت عمومي انسان موثر است.

پرولين
· بدن به کمک اين اسيد آمينه سلول هاي بافت پبوندي و همچنين سلول هاي عضلاني قلب را تهيه مي کند.
· عضلات به کمک اين اسيد آمينه انرژي مورد نياز خود را به دست مي آورند.
· وجود مقادير کافي اين اسيد آمينه در بدن براي توليد شدن رشته هاي کلاژن الزامي است.

سرين
· سلول ها به کمک اين اسيد آمينه انرژي مورد نياز خود را به دست مي آورند.
· اين اسيد آمينه در بهبود کارکرد سيستم عصبي موثر بوده و در تقويت حافظه آدمي نيز موثر است.
· بدن از اين اسيد آمينه براي تقويت سيستم ايمني و همچنيي براي توليد ايمونوگلوبين و آنتي بادي ها استفاده مي کند.

تائورين
· اين اسيد آمينه در جذب و همين طور هم در حذف چربي از بدن نقش مهمي را ايفا مي کند.
· گفته مي شود که اين اسيد آمينه به عنوان نوعي ناقل عصبي در بخش هايي از مغز و شبکيه چشم انجام وظيفه مي کند.